Diễn đàn Thanh tra Tăng cường giám sát, kiểm tra việc ban hành, thực hiện quyết định hành chính góp phần hạn chế khiếu kiện

Hiện nay, trong tiến trình xây dựng nền hành chính nhà nước, cải cách hành chính nói chung và cái cách thủ tục hành chính  nói riêng có nhiều nội dung được đề cập trong Chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020, trong đó có vấn đề đáng quan tâm là làm sao để cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền, trách nhiệm khi ban hành quyết định hành chính giảm thiểu sai, trái pháp luật và quyết định hành chính có hiệu lực pháp luật phải được tổ chức thực hiện đúng pháp luật.

Chỉ có như vậy mới hạn chế khiếu kiện hành chính phát sinh, người dân giảm thiểu tổn thất về thời gian, sức lực, tiền của để theo đuổi khiếu kiện; cơ quan, tổ chức giảm thiểu công việc, công sức, tiền của mà không ai mong muốn.

Quyết định hành chính trái pháp luật về nội dung, hình thức, trình tự, thủ tục… và quyết định hành chính chậm thực hiện, không thực hiện… có nhiều nguyên nhân. Để phát hiện những sai, trái, tìm nguyên nhân để khắc phục có nhiều biện pháp, trong đó khâu rất quan trọng là thực hiện giám sát, kiểm tra thường xuyên quá trình ban hành quyết định hành chính và tổ chức thực hiện quyết định hành chính.

Về giám sát, kiềm tra của đối tượng chịu sự điều chỉnh của quyết định hành chính, thực tế cho thấy, trước khi ban hành quyết định hành chính, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền thực hiện công khai, minh bạch , trao đổi với cơ quan, tổ chức, công dân chịu sự điều chỉnh của quyết định hành chính để xác định rõ số liệu, tình hình thực tế, căn cứ ban hành quyết định… cũng hạn chế được những sai sót.

Thứ hai, giám sát, kiểm tra việc tổ chức thực hiện quyết định. Quyết định hành chính chỉ có hiệu lực, hiệu quả khi được thực hiện đúng và đầy đủ. Thực tế nhiều nơi tỷ lệ thực hiện quyết định hành chính chưa cao; vẫn còn tình trạng quyết định hành chính chưa được thực hiện, thực hiện chậm, sai hoặc chưa đầy đủ các nội dung trong quyết định… từ đó dẫn đến khiếu kiện. Vì vậy, giám sát, kiểm tra thường xuyên việc thực hiện quyết định hành chính là vấn đề cần quan tâm theo hướng: Các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền phải theo dõi, kiểm tra thường xuyên việc thực hiện quyết định hành chính của mình. Cơ quan quản lý cấp trên, các cơ quan chức năng như kiểm tra, thanh tra,... định kỳ hoặc đột xuất đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền. Các cơ quan, tổ chức có chức năng giám sát như Quốc hội, các Ủy ban của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, Mặt trận Tổ quốc các cấp trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình tiến hành giám sát định kỳ hoặc đột xuất có trọng tâm, trọng điểm để đánh giá tình hình thực hiện quyết định hành chính. Qua kiểm tra, thanh tra, giám sát chấn chỉnh việc thực hiện quyết định hành chính, đồng thời phát hiện những sai, trái trong quyết định yêu cầu cơ quan, tổ chức sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ các quyết định đó.

Thứ ba, hoàn thiện hệ thống thống kê, cập nhật, theo dõi, giám sát, đánh giá việc ban hành, thực hiện quyết định hành chính.

Để nhìn nhận một cách khái quát và cụ thể hiệu quả của việc ban hành, thực hiện quyết định hành chính tác động trực tiếp trong mối quan hệ giữa Nhà nước với công dân, cơ quan, tổ chức như thế nào, thì phải thống kê, tổng hợp được trong từng thời gian ở mỗi cơ quan, đơn vị, tổ chức đến từng cấp, từng ngành có bao nhiêu quyết định hành chính được ban hành trong đó có bao nhiêu quyết định hành chính bị hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung và đã thực hiện, chưa thực hiện? Đến nay, có thể nhiều cơ quan, đơn vị, từng cấp, từng ngành đã có thống kê theo dõi, nhưng tổng hợp chung để đánh giá địa phương, ngành, cơ quan, tổ chức nào ban hành quyết định hành chính sai, trái nhiều hay ít, tỷ lệ thực hiện như thế nào cần được tổng hợp đầy đủ. Với yêu cầu áp dụng công nghệ thông tin trong cải cách hành chính hiện nay, có thể kết nối được thông tin khi ban hành quyết định hành chính với theo dõi quyết định hành chính sai, trái thông qua giám sát, kiểm tra chủ động và kết quả giải quyết khiếu kiện hành chính thì có thể thực hiện được việc nêu trên.

Thông qua theo dõi, giám sát, kiểm tra việc ban hành, thực hiện quyết định hành chính không chỉ ngăn ngừa, phát hiện quyết định hành chính trái pháp luật để sửa đổi, bổ sung, thu hồi, hủy bỏ; mà quan trọng hơn là có biện pháp xử lý mghiêm minh những cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền ban hành, thực hiện quyết định hành chính trái pháp luật. Thực hiện được những việc nêu trên sẽ giúp cho cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền thấy được tính khả thi của quyết định hành chính trong thực tiễn; đồng thời, nắm được thực trạng tình hình của cơ quan, tổ chức thuộc quyền để có biện pháp chỉ đạo, giám sát, kiểm tra, uốn nắn, sửa chữa kịp thời những sai, trái. Mặt khác, qua giám sát, kiểm tra việc ban hành, thực hiện quyết định hành chính giúp cho việc xem xét, đánh giá chất lượng thực thi công vụ của cán bộ, công chức, viên chức, người có thẩm quyền, trách nhiệm và cơ quan, tổ chức trong việc trực tiếp giải quyết công việc của công dân, cơ quan, tổ chức.

Trong tình hình khiếu kiện hành chính hiện nay, việc ban hành Luật Tố tụng hành chính, sửa đổi, bổ sung Luật khiếu nại, tố cáo… tăng cường chỉ đạo giải quyết khiếu kiện hành chính là cần thiết. Tuy nhiên, thời gian tới nếu huy động cả hệ thống chính trị giám sát, kiểm tra thường xuyên việc ban hành, thực hiện quyết định hành chính, kể cả quyết định giải quyết khiếu kiện hành chính đã có hiệu lực pháp luật thì chắc chắn sẽ góp phần hạn chế được khiếu kiện hành chính phát sinh./.

Nguyễn Văn Liêm
Nguyên Vụ trưởng vụ IV- TTCP